Air France, σχιστό πουκάμισο, σταμουλοκολλαριστό

9 Σεπτεμβρίου 1992, επίδοξος οδηγός λεωφορείων ψάχνει πανί να καλύψει τα επίμαχα. Το όργανο του δείχνει τον δρόμο.

Επεισόδια, προπηλακισμοί και ξεγύμνωμα δύο ανώτατων στελεχών του ομίλου AirFrance-KLM έκαναν τον γύρο του κόσμου σχετικά με τη δεύτερη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή αεροπορική εταιρεία. Η πρόθεση της Air France να καταργήσει έως και 2.900 θέσεις εργασίας, στο πλαίσιο περικοπών, πυροδότησε μια βίαια αντίδραση εργαζομένων. 

Χαρακτηριστικό είναι το βίντεο που κατέγραψε δύο στελέχη της Air France, τον διευθυντή της υπηρεσίας ανθρωπίνων πόρων, Ξαβιέ Μπροζετά και τον υπεύθυνο των μεταφορών μεγάλων αποστάσεων, Πιερ Πλισονιέ, να προσπαθούν να ανοίξουν δρόμο ανάμεσα στο πλήθος των εργαζομένων, ενώ είχαν σκιστεί τα πουκάμισά τους. Τι μας έφεραν στη μνήμη, όμως, αυτές οι εικόνες αντίδρασης;

 

Μεγαλοστελέχη της AirFrance, λες και τσακώθηκαν με τη γάτα του θυρωρού στα γραφεία της εταιρίας

Ηταν 9 Σεπτεμβρίου του 1992 και στην οδό Σωκράτους, όπου στεγαζόταν τότε το Εφετείο, έφταναν με άγνοια κινδύνου 13 πρώην εργαζόμενοι της Εταιρείας Αστικών Λεωφορείων (ΕΑΣ), προκειμένου να λάβουν αντίγραφα του ποινικού τους μητρώου από την Εισαγγελία. Μάζευαν, βλέπετε, τα απαραίτητα δικαιολογητικά ώστε να αποκτήσουν άδεια λειτουργίας λεωφορείου στη νέα εταιρεία που πριν από λίγες ημέρες είχε ιδρύσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Ο νέος αστικός φορέας λεγόταν Εταιρεία Συγκοινωνιακών Επιχειρήσεων (ΣΕΠ).

Τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν, όμως, όπως οι «νοικοκυραίοι» (έτσι τους είχε χαρακτηρίσει ο τότε υπουργός Προεδρίας Σωτήρης Κούβελας) τα ανέμεναν. Οταν οι πρώην εργαζόμενοι πλησίασαν το Εφετείο, ξαφνικά περίπου 100 πρώην συνάδελφοί τους από την ΕΑΣ έπεσαν πάνω τους. Τους χτυπούσαν, τους έβριζαν, τους έφτυναν και τελικά τους έγδυσαν, αφήνοντάς τους να τριγυρνούν χωρίς ούτε ένα ρούχο στην πλατεία Ομονοίας και τους γύρω δρόμους. Από τους περαστικούς, άλλοι γελούσαν και κορόιδευαν, κάποιοι προσπαθούσαν να καταλάβουν τι είχε συμβεί και μερικοί προσπαθούσαν να βοηθήσουν τους ξεβράκωτους και χτυπημένους οδηγούς. 

"Νοικοκυραίος" σύμφωνα με τον τότε υπουργό Προεδρίας, αλλά περιφερόταν λες και τον συνέλαβαν για μοιχεία με τον αστυνομικό.

Οι ΣΕΠίτες, ταπεινωμένοι, έτρεχαν να κρυφτούν σε ξενοδοχεία γύρω από την Ομόνοια. Εκεί τους έδωσαν σεντόνια για να καλυφτούν και αργότερα έφτασε και η αστυνομία για να ηρεμήσει τα πνεύματα.Πέντε από τους ολόγυμνους πρώην οδηγούς μεταφέρθηκαν χτυπημένοι στον Ευαγγελισμό για τις πρώτες βοήθειες. Ολοι έκαναν καταγγελίες για την επίθεση εναντίον τους που τη θεώρησαν ως αποτέλεσμα οργανωμένου σχεδίου. «Ενιωθα πως με σκοτώνουν, πως χανόμουν. Ολα γύρω μου είχαν σκοτεινιάσει, άκουγα μπερδεμένες φωνές και το μόνο που μπορούσα να ξεχωρίσω ήταν πως με έβριζαν. Οταν μέσα σε λίγα λεπτά με είχαν αφήσει χτυπημένο και γυμνό στην πλατεία Ομονοίας, ένιωθα τα βλέμματα του κόσμου πάνω μου και ήθελα να ανοίξει η γη να με καταπιεί», έλεγε την επόμενη ημέρα στον Τύπο ένας από τους πρώην ΣΕΠίτες... 

Είχε προηγηθεί τον Ιούλιο η κήρυξη απεργίας διαρκείας από τους εργαζόμενους στα αστικά λεωφορεία της Αθήνας, διαμαρτυρόμενοι για την απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην απόλυση αρχικά 1.200 εργαζομένων. Στις 3 Αυγούστου η ιδιωτικοποίηση της ΕΑΣ βρέθηκε προ των πυλών. Ο υπουργός Προεδρίας Σωτήρης  Κούβελας έστειλε τελεσίγραφο προς τους απεργούς ότι σε περίπτωση που εμμείνουν στις κινητοποιήσεις τους και δεν αποδεχθούν τις απολύσεις που εξήγγειλε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας το αργότερο μέχρι την αυριανή μέρα, θα προωθηθούν το σχέδιο μεταβίβασης της ΕΑΣ σε ιδιώτες και η λειτουργία της σύμφωνα με τα πρότυπα των ΚΤΕΛ (Κοινό Ταμείο Εισπράξεων Λεωφορείων).

Στις 7 του ίδιου μήνα η κυβέρνηση προχώρησε με συνοπτικές διαδικασίες στην ψήφιση του νομοσχεδίου για τη διάλυση της ΕΑΣ και την απόλυση 8.000 εργαζομένων! Τα λεωφορεία θα εκχωρούνταν δωρεάν σε ιδιώτες. Τρεις μέρες μετά τον δεκαπενταύγουστο, επεισόδια ξέσπασαν στο κέντρο της Αθήνας μεταξύ των απεργών της ΕΑΣ και ανδρών των ΜΑΤ. Οι αστυνομικοί αρχικά περικύκλωσαν την πορεία των απεργών της ΕΑΣ. Στη συνέχεια, οι ροπαλοφόροι άνδρες της αστυνομίας χτύπησαν με αρκετή βαρβαρότητα απεργούς με τα γκλομπ, με συνέπεια της αστυνομικής βαρβαρότητας τον σοβαρό τραυματισμό δύο απεργών. Ηταν η εποχή που ο Μητσοτάκης είχε πει στους αστυνομικούς την περίφημη φράση: «Εσείς είστε το κράτος». Φράση που εκλήφθηκε ως σύνθημα για πολλή καταστολή και ξύλο, το οποίο έτσι κι αλλιώς έπεφτε στις πολλές και καθημερινές διαδηλώσεις εκείνης της εποχής.

Στις 25 του μήνα είχαμε «ανάποδες συλλήψεις» στο κέντρο της Αθήνας. Ο αστυφύλακας Διονύσης Αρβανιτάκης και ο δασικός υπάλληλος Μιχάλης Νικολάκης πιάστηκαν στα πράσα από απεργούς της ΕΑΣ να προκαλούν σε περίεργο… χρόνο ζημιές σε επιταγμένο λεωφορείο, στη συμβολή των οδών Ιπποκράτους και Ασκληπιού. Οι εκπρόσωποι της αστυνομίας έσπευσαν να καλύψουν τον (προβοκάτορα) συνάδελφό τους, λέγοντας ότι δεν είχε καμία σχέση. Το ίδιο έκανε και ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Θ. Αναγνωστόπουλος, λέγοντας ότι η αστυνομία δεν χρησιμοποιεί προβοκατόρικες ενέργειες, αλλά δεν έπεισε κάποιον. Το θέμα παίχτηκε από τα μέσα ενημέρωσης, αρκετοί πολίτες έμαθαν για την απαράδεκτη ενέργεια του αστυφύλακα που «συνελήφθη» από τους απεργούς τη στιγμή που προκαλούσε φθορές στο λεωφορείο και έγινε γνωστός ο ρόλος που παίζει η αστυνομία σε διάφορες προβοκατόρικες ενέργειες. Τα αφτιά της κυβέρνησης βέβαια δεν ίδρωσαν, όπως φάνηκε και από τη δήλωση του ανεκδιήγητου υπουργού Δημόσιας Τάξης ότι οι άνδρες των ΜΑΤ νομιμοποιούνται να μη φέρουν τα διακριτικά τους!

Μνημειώδεις έμειναν οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων του ΕΑΣ λόγω της πίστης, του πάθους και της συγκρουσιακής τους διάθεσης.

Η δικαίωση άργησε, αλλά ήρθε στις 23 Δεκεμβρίου του 1993, αφού η κυβέρνηση Μητσοτάκη είχε χάσει τις εκλογές από το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Η ΕΑΣ επανακρατικοποιήθηκε (ΕΘΕΛ) και επαναλειτούργησε έπειτα από 18 μήνες συγκρούσεων, ενώ φυσικά οι ΣΕΠ, στις οποίες συμμετείχαν κυρίως δεξιοί συνδικαλιστές, διαλύθηκαν. Ηταν μία πρωτοφανής κινητοποίηση εργαζόμενων, οι οποίοι έμειναν στους δρόμους για περίπου ενάμιση χρόνο και δεν εγκατέλειψαν τον αγώνα τους, ούτε κουράστηκαν από τον χρόνο και το «τετελεσμένο», όπως αναφωνούσε η τότε εξουσία. 

Πρωταγωνιστές της αγωνιστικής κινητοποίησης ήταν οι «Σταμουλοκολλάδες», όπως τους αποκαλούσαν οι της κυβέρνησης της Ν.Δ.: ο Αντρέας Κολλάς ήταν πρόεδρος της ΕΑΣ και ο Χρήστος Σταμούλος γενικός γραμματέας της. Εδωσαν μάχες κόντρα στον απο-φασιστικό μηχανισμό της εξουσίας, κράτησαν υψηλά το φρόνημα των εργαζομένων όταν κοινή πεποίθηση ήταν ότι το μέτωπο θα «ξεφουσκώσει» και τελικά κέρδισαν τη μάχη. Δεν απέφυγαν, όμως, να παραμείνουν εγκλωβισμένοι στις παθογένειες του «κρατικού συνδικαλισμού», του άμεσα εξαρτημένου από τους πολιτικούς-παραταξιακούς μηχανισμούς της εξουσίας, ιδιαίτερα ο «αγώνας» του Ανδρέα Κολλά υπέρ του Κ. Σημίτη -κόντρα στον Α. Τσοχατζόπουλο- για την προεδρία του ΠΑΣΟΚ στο συνέδριο το 1996 εν είδει πολιτικού νταραβεριού, με αποκορύφωμα τις απεργοσπαστικές κινήσεις του ως στέλεχος της ΓΣΣΕ και, τέλος, το «φλερτ» με τον ΣΥΡΙΖΑ, στα πιο πρόσφατα χρόνια.  

 

Ο Αντρέας ο Κολλάς αντερκάβερ παραδώνει, ΜΓΔ.